W podejmowaniu decyzji menedżerskich istotną rolę odgrywają czynniki poznawcze. Nasze myśli, przekonania i uprzedzenia mogą wpływać na to, jak oceniamy sytuację i jakie decyzje podejmujemy. Niestety, często zdarza się, że podejmujemy decyzje, które są oparte na błędach poznawczych.

Błędy poznawcze to zniekształcenia w sposobie, w jaki interpretujemy informacje i podejmujemy decyzje. Mogą one mieć znaczący wpływ na nasze życie zawodowe, prowadząc do błędów w zarządzaniu, podejmowaniu decyzji i budowaniu relacji.

W 2024 roku menedżerowie będą musieli podejmować coraz trudniejsze decyzje w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu biznesowym. Dlatego ważne jest, aby być świadomym potencjalnych błędów poznawczych i stosować strategie ich unikania.

1. Błąd Potwierdzenia (Confirmation Bias)

Błąd potwierdzenia to tendencja do selektywnego poszukiwania informacji potwierdzających już istniejące przekonania, z pominięciem tych, które temu przeczą. W biznesie może to prowadzić do ignorowania faktów sugerujących problemy w procesach organizacyjnych.

Skorygowanie: Pracownicy powinni systematycznie przeglądać dane, starając się unikać selektywnego podejścia. Analiza zarówno pozytywnych, jak i negatywnych aspektów prowadzenia działalności powinna być rutyną, aby uniknąć jednostronnej oceny sytuacji.

2. Błąd Uproszczenia (Simplification Error)

Błąd uproszczenia występuje, gdy zbyt łatwo traktujemy złożone problemy lub zadania, co może prowadzić do błędów i niepowodzeń. Menedżerowie powinni być świadomi konieczności dokładnego rozważania skomplikowanych zadań.

Skorygowanie: Analiza problemów powinna być kompleksowa, a zespoły powinny korzystać z narzędzi wspomagających podejmowanie decyzji, które uwzględniają różne aspekty problemu.

3. Błąd Zakotwiczenia (Anchoring Bias)

Błąd zakotwiczenia polega na nadmiernej przywiązaniu do pierwszej dostępnej informacji, co może wprowadzać w błąd. Np. zarząd trzyma się początkowych szacunków kosztów projektu, ignorując późniejsze, bardziej aktualne dane. Menedżerowie powinni być elastyczni w podejściu i regularnie aktualizować swoje dane. 

Skorygowanie: Regularne przeglądanie informacji oraz otwartość na nowe dane pomaga unikać zakotwiczenia. Aktualizacja ocen sytuacji na podstawie najnowszych informacji jest kluczowa.

4. Błąd Dostępności (Availability Bias)

Błąd dostępności to skupianie się na łatwo dostępnych informacjach, pomijając te, które mogą być mniej oczywiste. Może prowadzić do pominięcia istotnych aspektów prowadzenia działalności.

Skorygowanie: Wprowadzenie systemów monitorowania danych, które dostarczają pełniejszy obraz sytuacji, a także regularne szkolenia z rozpoznawania i radzenia sobie z błędem dostępności.

5. Błąd Przywiązania do Kosztów (Sunk Cost Fallacy)

Błąd przywiązania do kosztów polega na trwaniu przy projekcie lub rozwiązaniu, które nie działa, z powodu już poniesionych nakładów. Przykładowo kontynuowanie inwestycji w nową technologię tylko dlatego, że już na nią wydano dużo czasu i pieniędzy, mimo braku oczekiwanych korzyści. Menedżerowie powinni być gotowi rezygnować z nieskutecznych rozwiązań.

Skorygowanie: Regularne oceny efektywności projektów oraz odważne podejmowanie decyzji o zaprzestaniu działań, które nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

6. Błąd Nadmiernej Pewności Siebie (Overconfidence Bias)

Błąd nadmiernego pewności siebie to przecenianie swojej wiedzy i umiejętności, co może prowadzić do błędów i nieprawidłowych decyzji.

Skorygowanie: Promowanie otwartości na opinie innych, regularny wgląd w samoocenę, a także systematyczna ocena własnych umiejętności.

7. Błąd Ignorowania Dowodów (Neglect of Evidence)

Błąd ignorowania dowodów polega na lekceważeniu dostępnych dowodów na to, że coś nie działa lub jest niebezpieczne.

Skorygowanie: Stała gotowość do reagowania na sygnały alarmowe, podejmowanie działań zapobiegawczych i regularna analiza dostępnych danych.

8. Błąd Perspektywy (Perspective Error)

Błąd perspektywy polega na patrzeniu na sytuację tylko z własnej perspektywy, z pominięciem perspektyw innych osób.

Skorygowanie: Aktywna współpraca z różnymi działami, otwarta komunikacja oraz regularne spotkania z udziałem przedstawicieli różnych perspektyw.

Podsumowanie

Menedżerowie powinni być świadomi wpływu błędów poznawczych na procesy decyzyjne. Skuteczne zarządzanie wymaga nie tylko znajomości tych błędów, ale także świadomego wysiłku w kierunku ich unikania. Poprzez eliminowanie błędów poznawczych menedżerowie mogą budować bardziej zrównoważone i efektywne organizacje nastawione na rozwój.